Paranın icadı ve kripto para sisteminin başlangıcı

Paranın Tarihi Serüveni

Paranın M.Ö. 7 yy’da Lidyalılar tarafından icat edilmiştir. Ancak Lidyalılar’dan önce avcılık ve toplayıcılık ile hayatını sürdüren insanlar zamanla takas sistemini geliştirmişlerdir. Böylece alışveriş kültürü ortaya çıkmaya başlamıştır. Ancak, alışveriş esnasındaki takas sisteminden kaynaklı sorunlar insanları paranın icadına yöneltmiştir.

Paranın icadı, günümüzde kullanılan madeni veya kağıt paralarla gerçekleşmemiştir. Asya ve Afrika kıtalarında ticaret amacıyla kullanılan deniz kabukları ilk para birimi olarak kabul edilir. Deniz kabukları Afrika kıtasında M.S. 19. yüzyıla kadar geçerli para birimi olarak kullanılır. Bu gelişme ile eşzamanlı olarak Mezopotamya’da bankacılık sisteminin ortaya çıkmıştır. Buna bağlı olarak kumaşlar, tahıllar ve çeşitli eşyalar takas malzemesi veya para birimi olarak kullanılır.

Madeni ve Kağıt Paraların İlk Kez Kullanılması

M.Ö. 600 yy’da Antik Yunan’da yaşayan Lidyalılar, madeni paraları kullanan ilk topluluk olmuştur. Madeni paraların üretiminde kullanılan maden miktarlarının yetersiz olması, bu paraların çok fazla yer kaplaması ve ağır olması kağıt paranın icadını tetikleyen önemli faktörlerdir. Banknot olarak tabir edilen ilk kağıt paralar ise M.Ö. 100 yy.’da Çinliler tarafından icat edilmiştir.

Bugünkü Para Birimleri ve Altın Kullanımı

M.S. 17. yy’da Avrupa’da bulunan kuyumcular kağıt paraları desteklemek amacıyla altın kullanmışlardır. Ayrıca, altın günümüzde de geçerli olan değerli bir emtiadır. Fakat, sonraları altın rezervlerinin azalması nedeniyle altının yerini günümüzdeki kağıt ve madeni paralar almıştır. Şimdilerde ise madeni para ve kağıt paraların yerini kripto paraların almaya başladığı söylenebilir.

Kripto Para Dönemine Geçiş

Bilinen ilk kripto para birimi Bitcoindir. Bu para birimi 2008 yılında Satoshi Nakamoto takma adıyla tanınan bir kişi veya grup tarafından piyasaya sürülen dijital bir para birimidir. Bitcoini farklı kılan temel özellik merkezi olmayan bir sistem üzerinde işlemesidir. Bitcoin bu özelliği nedeniyle klasik para birimleri için önemli bir alternatif olarak görülür.

Bitcoin, bilinen temel ekonomi ilkelerini ve piyasa verimliliği gibi hususları dikkate alsa da günümüzdeki para birimlerinden çok farklıdır. Merkezi bir yönetim anlayışından uzak olan Bitcoin uluslararası, güvenilir, likit, esnek ve ticaret için sınırlı bir arza sahiptir. Piyasadaki arza karşın gelen yüksek talep nedeniyle fiyatlar kısa sürede orantısız bir şekilde yükselir. Bitcoin’in bu özelliği nedeniyle her geçen gün daha fazla yatırımcı bu piyasaya dahil olur. Bitcoin 3 Ocak 2009 tarihinde uluslararası dolaşımda kullanılabilir hale gelmiştir. Kripto paraların kronolojik tarihi aşağıdaki gibi listelenebilir:

• 1998 – 2009 (Bitcoin Öncesi Dönem)

Bitcoin piyasaya sürülen ilk kripto para birimi olmasına rağmen, 2009 yılından önce şifreleme yöntemi ile korunan defterler halinde saklanmıştır. Formüle edilmesine rağmen tam olarak geliştirilemeyen

Bit Gold ve B-Money bu duruma örnek olarak gösterilir.

• 2008 (Bitcoin’in Dünya Çapında İlanı)

Bitcoin uluslararası dolaşıma oldukça sade ve sıra dışı bir yöntemle sürülmüştür. Satoshi Nakamoto takma adıyla bilinen bir kişi veya bir grup yayınladıkları bir makale ile Bitcoin’i tanıtmıştır.

• 2009 (Bitcoin’in Piyasada Dolaşıma Başlaması)

Bağımsız bir şekilde işlem gören Bitcoin’in ilk kez halka açılmasından sonra madencilik adı verilen Bitcoin ticareti başlamıştır. Ayrıca, sistem üzerindeki tüm işlemler blokchain adı altında kaydedilir.

• 2010 (Bitcoin’in İlk Kez Değer Kazanması)

Bitcoin 2010 yılına kadar finansal olarak herhangi bir değer ifade etmez. Ancak, 2010 yılında bir kişinin dijital cüzdanında bulunan10.000 adet Bitcoin’i satması ve karşılığında 2 adet pizza alması Bitcoin ve Kripto para piyasası için ciddi bir dönüm noktası olmuştur. Bu kişi, hesabındaki bitcoinleri satmak yerine elinde tutmayı tercih etseydi 2021 yılı itibariyle büyük bir servete sahip olabilirdi.

• 2011 (Farklı Kripto Paraları Piyasaya Çıkması)

Bitcoin daha çok popüler hale geldikçe ve merkezi olmayan para birimleri daha çok benimsendikçe farklı kripto para birimleri piyasaya sürülmüştür. Birçoğu Altcoin olan bu yeni kripto para birimleri aslında Bitcoin ve Kripto para fikrinin güçlenmesine katkı sağlamıştır. Bitcoin’in ardından piyasaya sürülen ilk kripto para birimleri arasında günümüzde çok popüler olan Litecoin ve Namecoin yer alır. 2021yılı itibariyle dolaşımda 5000’den fazla kripto para vardır.

• 2013 (Bitcoin Fiyatlarında Düşüş)

2013 yılında bir Bitcoin fiyatı ilk defa 1.000 $’a ulaşır. Bu yükselişin ardından fiyat hızla düşmeye başlar. Uzun süre devam eden bu düşüşün sonucunda Bitcoin fiyatı 300 $’a kadar iner. Bu düşüş nedeniyle birçok yatırımcı ciddi kayıplar yaşar. Bu büyük düşük döneminden sonra, Bitcoin tekrar 1.000 $ seviyesine 2 yıldan daha uzun bir sürede ulaşır.

• 2014 (Kripto Para Dolandırıcılıklarının Görülmesi)

Anonim bir sistem olan ve kontrol mekanizması yeterince güçlü olmayan kripto para piyasası dolandırıcıların hedefi olmuştur. 2014 yılı Ocak ayında dünyanın en büyük Bitcoin borsası Mt.Gox çevrimdışı olmuştur. Bu olayın ardından 850.000 adet Bitcoin dolandırıcılar tarafından ele geçirilmiştir. Olay hakkındaki soruşturmalar hala devam etmesine rağmen milyarlarca dolarlık Bitcoinler henüz bulunamamıştır.

• 2016 (Ethereum’un Piyasaya Sürülmesi)

2016 yılına gelindiğinde Ethereum piyasaya sürülür ve Bitcoin için zorlu bir rakip haline gelmeye başlar. Bu platformda, blockchain tabanlı uygulamaları ve akıllı sözleşmeleri kolaylaştırması amacıyla Ether adıyla tanınan kripto para birimi kullanılır.

• 2017 (Bitcoin Fiyatının 10.000 $ Seviyesine Ulaşması)

2017 yılında Bitcoin kullanılan alanlarda kademeli bir artış görülür. Buna bağlı olarak Bitcoin’in değeri ve popülaritesi artar. Kullanım oranının artması nedeniyle Bitcoin başta olmak üzere tüm kripto para piyasalarına daha para girişi meydana gelir. Bu süreçte dolaşımdaki kripto paraların piyasa değeri 11 milyar dolardan yaklaşık 300 milyar dolara ulaşır. Bu büyümenin etkisiyle Citi Bank, Barclays, BNP Paribas ve Deutsche Bank gibi büyük bankalar Bitcoin kullanmanın yollarını araştırmaya başlamışlardır.

• 2020 – 2021 (Bitcoin Fiyatının Tarihi Zirvelere Çıkması)

2019 yılında başlayan Koronavirüs Pandemi’si dünya çapındaki tüm ekonomik dengelerini alt üst etmiştir. Bu nedenle 2020 yılı ortalarına kadar piyasalarda büyük düşüş yaşanmıştır. Yine de Bitcoin piyasasında çok büyük bir artış yaşanmıştır. 2020 Mayıs ayında ortalama 9.000 $ civarında olan bir Bitcoin’in fiyatı 2021 Ocak ayında yaklaşık 40.000 $ seviyelerine ulaşmıştır.

Günümüzde pek çok kişi Bitcoin ve Kripto para piyasasının geleceği konusunda birtakım endişelere sahiptir. Ancak, tüm gelişmeler Kripto paraların gelecekte daha fazla kullanılacağının göstergesidir.

Kripto paralar önümüzdeki yıllarda çoğu sektörde geçerli olabilir. Bu nedenle kripto paralar şeffaf ve yenilikçi yatırım araçlarını benimseyen yatırımcılar açısından büyük ilgi görmeye devam edebilir.